Zamieszczenie w regulaminie cmentarza klauzuli, iż elementy grobu murowanego lub nagrobka pozostałe po likwidacji grobu mogą przejść na własność gminy bez odszkodowania, budzi wątpliwości prawne.

Rada Miejska w Lwówku Śląskim podjęła uchwałę w sprawie regulaminu korzystania z Cmentarza Komunalnego w Lwówku Śląskim przy Al. Wojska Polskiego - uchwały Rady Miejskiej w Lwówku Śląskim nr XVII/175/12 z dnia 26 stycznia 2012 r. Rada, § 6 pkt. 3, postanowiła, że „elementy grobu murowanego lub nagrobka pozostałe po likwidacji grobu przechodzą na własność gminy bez odszkodowania”. Regulacja taka, jak się wydaje, miała przede wszystkim uporządkować sprawy związane z elementami grobów opuszczonych i nieopłaconych, dla których nie możliwym jest ustalenie opiekuna grobu, a okres pokładanego już minął.

Wojewoda Dolnośląski w rozstrzygnięciu nadzorczym nr NK-N13.4131.123.2012.JT1-1 z dnia 14 lutego 2012r. stwierdził nieważność tego punktu. Wojewoda pouczył, że regulacje ustawy o samorządzie gminnym (art. 40 ust. 2 pkt. 4) nie obejmują stanowienia o zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej za działanie związane z likwidacją grobów lub nagrobków.

Według niego, to przede wszystkim umowa cywilnoprawna na korzystanie z cmentarza komunalnego, jaka zostanie zawarta pomiędzy zarządcą a osobą chcącą skorzystać z usług cmentarza, będzie mogła stanowić o zakresie ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej w tym zakresie oraz przejściu określonych przedmiotów na własność gminy. Twierdzenie to pozostaje w związku z art. 353(1) Kodeksu cywilnego, określającego dopuszczalność kształtowania stosunku prawnego pomiędzy stronami umowy. Tym samym organ stanowiący gminy nie może w regulaminie czyli akcie określającym jedynie zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej regulować kwestii odpowiedzialności gminy w zakresie szkód i zdarzeń mogących zaistnieć na terenie cmentarza gminnego.

Wojewoda pouczył, iż kwestia odpowiedzialności gminy (lub innych podmiotów) oraz ewentualny obowiązek naprawienia szkody podlega ocenie sądów powszechnych w oparciu o powszechnie obowiązujące przepisy prawa rangi ustawowej, w tym w oparciu o wskazane przepisy Kodeksu cywilnego.

Zatem, wg interpretacji Wojewody Dolnośląskiego, przejęcie elementów grobu przez Gminę w przypadku kiedy nie zawarto stosownej umowy cywilno-prawnej, a opiekun grobu jest nieznany, wymagać będzie pełnego postępowania sądowego, łącznie z poszukiwaniem właściciela elementów grobu.